دين و زندگي

با توجه به مضمون اساسی این درس و محتوای بسیار مهم دین یعنی ایمان واقعی و مومنان حقیقی، آیات خوبی استفاده شده است ولی به نظر ،متن درس نتوانسته از عهده ی تفسیر آیات و تبیین سه مساله پیش رو در قلمرو ایمان که در مقدمه بیان شده (چگونه شناخت خود را به مرحله ایمان برسانیم؟ چگونه ایمان خود را تقویت و بر ایمانمان بیفزاییم-ایمان به خدا و تقرب به او چه ثمراتی برای ما دارد ؟)به خوبی بر آید چرا که فرصت طلایی همخوانی لازم را حد اقل در این تفسیر کوتاه ندارد.

بعد از بیان اهداف اصلی درس به قرائت و ترجمه آیات پرداخته که در سوره مومنون ابتدا ذهن دانش آموزرا فعال نموده که چه کسانی رستگارند؟بعد از آن در باره «عن اللغو معرضون»و کارها و سخنان بیهوده سخن گفته می شود که یکی از نشانه های ایمان دوری از لغو است و اهمیت آن که خود قرآن کریم دوری از لغو را بین نماز و زکات فرموده است پس یکی از ثمرات ایمان دوری از کارها و سخنان بیهوده است در نتیجه مومن انسانی است که سخن منطقی و استوار می گوید.

در آیات بعدی به کلمه «ذکراًکثیراً»اشاره دارد آن قدر که یاد خدا ملکه ذهن مومنان می شود نه تنها با زبان و گفتار بلکه با فکر ،کار و هر حرکتی برای رضایت خداوند،تا حدی که اعراض از ذکر خدا زندگی نکبت باری را به همراه دارد.

اما در آیه 9 سوره احزاب مومنان را به یادآوری و ذکر نعمت الهی تذکر می دهد چه خوب بود در این قسمت نعمات الهی که در ادامه آیه آمده است آورده می شد و آیه به طور کامل نوشته می شد تا اثرات ایمان به خدا در این آیه برای دانش آموز به وضوح معین می شد.

شرط داشتن ایمان عمل است که در کوره آزمایشات انسان سنجیده می شود . اشاره به آیه 2/عنکبوت

یاد خدا انسان را میان خوف و رجاء قرار می دهد این بهترین حالت برای بنده است انفال/2

اما در آیه بعد می فرماید:با یاد خدا دلها آرام می گیرد.این دو آیه با هم منافاتی ندارد زیرا در یک جا ترس و خوف از خدا و در جای دیگر اطمینان به خداوند می باشد پس یاد قهر و عقاب الهی دل مومن را می لرزاند و یاد الطاف و مهربانی خدا دل را آرام می کند مانند کودکی که از والدین خود هم می ترسد و هم به آنان دلگرم است،پس ایمان با عشق و خشیت درونی همراه است.

یاد خدا سبب آرامش انسان است. آرامش،انسان را در مقابل آزمایشات الهی بیمه می کند.رعد/28

 متن:

-مبحث میوه ی درخت ایمان ، در بعضی موارد مطالب نا مفهوم می باشد. ذکر مثالهای عینی جهت آشنا کردن دانش آموزان با شخصیت های بزرگ دینی و جوامع دینی جهت درک تاثیر ایمان در فرد و جامعه مناسب می باشد،مثلاً وقتی ایمان جوانه زد حالا باید ویژگیهای مومن و بعد نتیجه ی آن را که فرد مومن در این دنیا و آن دنیا چه می کند را مطرح می کردیم و یک توضیح اجمالی در مورد مقام مومن با ذکر احادیثی از ائمه لازم می باشد.

-در متن درس ص77 پاراگراف دوم بیان شده (کودکی با قلبی پاک بدنیا می آید)بهتر بود از اصطلاح دینی یعنی همان (فطرت الهی) استفاده می شد.(فطرت که سرمایه الهی است)

-در راه های تقویت ایمان در بند اول (تفکر پیرامون آیات خدا در گستره ی هستی) بهتر بود از خود انسان نیز به عنوان برترین آیت الهی نامبرده می شد(و فی انفسکم)

تیتر تفکر پیرامون آیات خدا در گستره ی هستی برای دانش آموز نا مفهوم می باشد. گفتن تفکر در گستره  هستی کافی است.

-آیه 193آل عمران که در قالب دعای قرآنی است به همراه گلهایی که به نهایت شکوفایی خود رسیده اند  آورده شده است ،مفهوم تکامل انسان را در سایه ایمان به خوبی عنوان شده است.

- سوالات 3 و 4 اندیشه و تحقیق ص86 نظر دانش آموز را می خواهد مطرح شدن این دو سوال در متن درس با عنوان خود ارزیابی بعد از چهار راه تقویت ایمان زیباتر بود.

- استفاده از سخن معصومین ،اشعار و تماثیل در بخشهای مختلف درس مثلاً راه های رسیدهن به ایمان و تقویت آن باعث می شود انتقال مفهوم بهتر صورت گیرد.

- در تصویر ابتدای درس برای نشان دادن ثمرات ایمان می توانست از درختی که به ثمر نشسته و در روی جلد نمونه ای از آن آمده است استفاده کرد.

بهتر بود در مورد فرمایش امام خمینی رحمه الله که با دلی آرام و قلب مطمئن در وصیت نامه است در توضیح آیه 28/رعد استفاده می شد و یا در قسمت پیشنهادات به آن ارجاع داده می شد.

بجای تصویر ص84 می توانست تصویر بهتری از صفحات مومنان قرار گیرد.

موضوع انتخاب شده در دروس 7 و8 بسیار زیبا انتخاب شده و آیات زیبا ،امّا متن درس در ادا کردن حق مطلب بسیار ضعیف عمل کرده امید به این که با توجه به مّدت زمان کافی (4ساعت در هفته )متن کتاب پر بارتر و استفاده از مطالب جذاب (بعنوان مثال آوردن نمونه هایی از اسرار قرآنی –ذکر آثار ایمان در قالب داستانهای واقعی و ...)در تفهیم آیات ثمر بخش تر باشد.

مطالب پیشنهادی جهت استفاده در متن:

آثار و فواید ایمان:

1-آرامش روحی     2-توکل به خداوند       3-روشن بینی       4-برکات دنیوی        5-انجام عمل صالح       6-محبوبیت در بین مردم       7-فلاح و رستگاری اخروی

-ارزش ایمان با توجه به احادیث و روایات

نصایح پیامبر اکرم (ص) به ابوذر:

در بیان منزلت و جایگاه رفیع ایمان:

ای ابوذر ،هیچ چیز در نزد خداوند ،محبوبتر از ایمان به او و خودداری از آنچه نهی می کند ،نیست.(شیخ طوسی-امالی ص531-ح)116

خودداری از نواهی خداوند فقط در سایه ایمان به او مقدور است و در واقع از برکات ایمان به خداوند است.

امام صادق(ع)در این باره می فرماید:

خداوند دنیا راهم به کسانی می دهد که دوستشان دارد و هم به کسانی که بر آنها غضبناک است ولی ایمان را نمی دهد مگر به آنان که دوستشان می دارد.(کافی-ج2-ص215 ح4)

ذکر بعضی از آیات مربوط به فوائد ایمان:

-آرامش روحی-سوره فتح آیه4«او  است آن کسی که در دلهای مومنان آرامش را فرو فرستاد تا ایمانی بر ایمان خود بیفزاید.

- روشن بینی: سوره انفال –آیه 29:ای کسانی که ایمان آورده اید ،اگر از خدا پروا دارید برای شما نیروی تشخیص حق از باطل قرار می دهد.

-برکات دنیوی:در قرآن کریم آمده است «و لو اَنَّ اهل القوی آمنوا و اتّقوا لفتحنا علیهم برکات مِن السَماء و الارض.و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند قطعاً برکاتی از آسمان و زمین برایشان می گشودیم.(سوره اعراف-آیه 96)

متعلقات ایمان:

1-ایمان به عالم غیب –قرآن کریم از شروط بهره مندی و اهداف یابی از کتاب الهی را ایمان به غیب و قوای غیبی یعنی ملائکه می داند-سوره بقره آیه 2و3. این است کتابی که در حقانیت آن هیچ تردیدی نیست و هدایت تقواپیشگان است آنان که به غیب ایمان می آورند-ذلک الکتب لا ریبَ فیه هدیً للمُتقین ،الذین یومنون با لغیب و یقیمونَ الصَلوةَ  و ممِا رزقناهُم ینفِقون....(سوره بقره 2و3)

2- ایمان به خداوند و یگانگی او:سوره بقره آیه 285-136-سوره تغابن –آیه 8

پس به خدا و پیامبر او و آن نوری که ما فرو فرستادیم ایمان آورید و خدا به آنچه می کنید آگاه است «آمن الرسولُ بِما اُنزل الیه من ربه و المومنونَ کُلُ آمَنَ بالله و ملائکته و کتبهُ و رسله....(بقره -285)

رسول خدا (ص):در پاسخ کسی از علامت های ایمان پرسید فرمودند:

نشانه های ایمان چها ر چیز است:1-اقرار به یگانگی خداوند    2- ایمان به او    3-ایمان به کتاب او     4-ایمان به رسولان الهی

- ایمان به معاد و چگونگی آن:

حدیث امام صادق(ع)در این زمینه:

ایمان آن است که آدمی دین حق را بشناسد و به زبان اقرار کند و به اعضای تن وظایف آن را انجام دهد و به عذاب قبر و منکر و نکیر و زنده شدن پس از مرگ و حساب و صراط و میزان اقرار داشته باشد و اگر بیزاری از دشمنان خدای عزوجّل نباشد ایمانی وجود ندارد.(صدوق-خصال-ص609ح9)